Μητρικός θηλασμός. Το Θαύμα του Θηλασμού

Η μητρική αγκαλιά γίνεται μια μαγική φωλιά, ο δεσμός ανάμεσα στη μητέρα και το μωρό που θηλάζει δυναμώνει περισσότερο.

Ποια επιχειρήματα θα μπορούσαν να πείσουν μια νέα μητέρα να θηλάσει το νεογέννητο μωρό της; Το μητρικό γάλα έχει τη μεγαλύτερη θρεπτική αξία για το βρέφος και ταιριάζει απόλυτα στις ανάγκες του.  Δεν στοιχίζει τίποτα, είναι «προσβάσιμο» 24 ώρες το 24ωρο, στη σωστή θερμοκρασία.

Το μητρικό γάλα περιέχει ακριβώς τα θρεπτικά συστατικά σε σωστή ποσότητα και αναλογία που χρειάζεται το μωρό σας.  Επιπλέον, τα λιπαρά οξέα και οι πρωτεΐνες που παίζουν πρωταρχικό ρόλο στο σχηματισμό των κυττάρων, βρίσκονται στο μητρικό γάλα στην πιο εύπεπτη μορφή τους.  Τα αντισώματα που περιέχει θα θωρακίσουν το μωρό ενάντια στις ασθένειες που είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσει τους πρώτους μήνες της ζωής του.  Μάλιστα, πολλές στοματικές διαταραχές και αλλεργίες μπορούν ακόμη να αποφευχθούν.  Είναι γνωστό τέλος, πως τα μωρά που θηλάζουν παρουσιάζουν πολύ σπανιότερα προβλήματα πέψης από τα μωρά που τρέφονται με ξένο γάλα.

Μύθοι και πραγματικότητα

Τα επιχειρήματα λοιπόν είναι πολλά και ισχυρά.  Κι όμως, αρκετές γυναίκες διατηρούν επιφυλάξεις, είναι διστακτικές, συχνά κάνουν πίσω.  Κάποιες θεωρούν πως, αφού τις ίδιες δεν τις θήλασαν οι μητέρες τους, δε θα καταφέρουν κι αυτές να θηλάσουν το μωρό τους.  Άλλες, θεωρούν πως η διαδικασία του θηλασμού είναι δύσκολη, δεσμευτική, επιβαρυντική για τον οργανισμό τους ακόμη και ανεπαρκής για το σωστό μεγάλωμα του μωρού.  Φοβίες και μύθοι που απλώς καταρρίπτονται από την σοφία της φύσης, από το φυσικό προορισμό μιας μητέρας να θρέψει μόνη της το παιδί της και από την ενστικτώδη ικανότητα του μωρού να αναζητήσει τροφή στο στήθος της μητέρας του.

Μια καλή αρχή

Όποιο κι αν είναι το σχήμα και το μέγεθος τους στήθους σας, μην έχετε αμφιβολία πως μπορείτε να θηλάσετε.  Ακόμη κι αν δε νιώθετε ή δεν μπορείτε να φανταστείτε πως το στήθος  σας θα αρχίσει να λειτουργεί με αυτόν τον μοναδικό και θαυμαστό τρόπο, η έγκριση του γάλακτος αρχίζει την 3^η έως και την 7^ηημέρα μετά το τοκετό.  Τις πρώτες τρεις ημέρες ο μαστός παράγει ένα αραιό, κίτρινο υγρό που λέγεται πύαρ ή πρωτόγαλα, με σύνθεση και αντισώματα ανεκτίμητης αξίας.  Καλό θα ήταν, λοιπόν από τις πρώτες κιόλας ημέρες, να τοποθετείτε τακτικά το μωρό σας στο στήθος αρχικά μόνο για λίγα λεπτά σε κάθε θηλή, για να αποφύγετε δυσάρεστους ερεθισμούς.  Τα περισσότερα μωρά δείχνουν φανερά ότι είναι έτοιμα να αναζητήσουν τροφή στο στήθος της μητέρας τους.  Μη χάνετε την πίστη σας και μη φοβάστε πως το μωρό δε θα τραφεί αρκετά.  Δώστε χρόνο σ’ εκείνο και στον εαυτό σας, δοκιμάστε ξανά και ξανά, διαλέξτε ένα ήσυχο σημείο του σπιτιού και προτιμήστε να είστε μόνη σας.  Ο θηλασμός, ειδικά τις πρώτες ημέρες μπορεί να σας κουράσει.  Είναι μια ιεροτελεστία που απαιτεί ηρεμία, υπομονή και προσοχή.

Όσο πιο συχνά και σωστά τραβάει το μωρό γάλα, τόσο περισσότερο γάλα θα παράγει το στήθος σας.  Είναι σημαντικό να θηλάζετε το μωρό κάθε φορά και από τους δύο μαστούς, ώστε να μη μένει κανείς από τους δύο γεμάτος και «ανενεργός».

Τα ανακλαστικά της ροής του γάλακτος

Όταν το μωρό σας θηλάζει, η υπόφυση στον εγκέφαλο ερεθίζεται και απελευθερώνει δύο ορμόνες.  Η μία, η προλακτίνη είναι υπεύθυνη για την παραγωγή και τη ροή του γάλακτος.  Μία ώρα μετά το θηλασμό, περίπου το 40% του γάλακτος έχει παραχθεί και πάλι και δύο ώρες μετά, γύρω στο 75%.  Έτσι, γίνεται φανερό πως η μεγαλύτερη παραγωγή γάλακτος γίνεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού και τα πρώτα λεπτά μετά το πέρας του.  Η δεύτερη ορμόνη η οξυτοκίνη, φροντίζει ώστε το γάλα να ρέει στους γαλακτοφόρους αδένες και να ελευθερώνεται.  Αυτό ονομάζεται και ανακλαστικό της παραγωγής του γάλακτος, το οποίο πολλές φορές μπορεί να μπει σε λειτουργία στη θέα ή στο άκουσμα και μόνο του μωρού με αποτέλεσμα το γάλα να ρέει μόνο του από τις θηλές.

Αντανακλαστικά αναζήτησης και θηλασμού

Είναι ένα έμφυτο ένστικτο που μπαίνει σε λειτουργία όταν κρατήσετε το μωρό κοντά στο στήθος σας κι αυτό ακουμπάει στο μάγουλο του.  Το μωρό θα ανοίξει το στόμα του και θα στραφεί αμέσως προς το στήθος.  Αν εκείνη τη στιγμή βάλετε τη θηλή στο στόμα του, θα σφίξει τα χείλη του γύρω της και το θαύμα του θηλασμού θα ξεκινήσει.

Κρατήστε το μωρό μισοξαπλωτό πολύ κοντά σας, η κοιλιά σας να εφάπτεται με τη δική του, έτσι ώστε να μη χρειαστεί να γυρίσει το κεφαλάκι του για να βρει το στήθος.  Αυτή η στάση άλλωστε, διευκολύνει πολύ και την κατάποση.  Καθώς το πρώτο καιρό το μωρό είναι μικρόσωμο, εάν πρώτα το ξαπλώσετε σ’ ένα απαλό μαξιλάρι, θα το φέρετε πιο εύκολα κοντά σας.  Ίσως χρειαστεί να στηρίζετε το στήθος με το ελεύθερο χέρι σας, ώστε να σιγουρευτείτε ότι ολόκληρη η θηλή μπαίνει στο στόμα του μωρού κι ότι το μωρό αναπνέει ελεύθερα όταν θηλάζει, χωρίς το στήθος σας να κλείνει το μύτη του.

Συχνότητα και ποσότητα

Τα περισσότερα μωρά 3-4 ημέρες μετά τη γέννησή τους παρουσιάζουν μικρότερο βάρος από αυτό που είχαν μόλις γεννήθηκαν.  Πρόκειται για μια φυσιολογική μείωση που συνήθως υπερκαλύπτεται μέσα στις επόμενες 1-2 εβδομάδες.  Ένα υγιές μωρό που θηλάζει, στην πραγματικότητα δε, χρειάζεται άλλη τροφή (ούτε καν νερό, αφεψήματα ή επιπλέον γάλα) για τους πρώτους έξι μήνες.

Μέρα με την μέρα, που η σχέση και η επαφή με το μωρό θα γίνεται όλο και πιο στενή, θα νιώθετε και θα καταλαβαίνετε από μόνη σας πόση ώρα και κάθε πότε χρειάζεται να θηλάζετε.  Είναι προφανές πως οι ημερήσιες σε γεύματα διαφέρουν από μωρό σε μωρό.  Γενικά, τα πρώτα πέντε λεπτά το μωρό παίρνει το 80% της τροφής του ενώ αν θέλει να συνεχίσει να θηλάζει για περισσότερο από δέκα λεπτά, μάλλον πλέον απολαμβάνει το πιπίλισμα, θέλει να παίξει ή απλώς νιώθει όμορφα που βρίσκεται εκεί. Είναι πλέον σημαντικό να μάθετε να ερμηνεύετε τις κινήσεις και τις αντιδράσεις του μωρού σας και βεβαίως να είστε ευχαριστημένη με το ρυθμό που οι δύο σας θα βρείτε.

Εάν το μωρό σας τρώει τακτικά και χρειάζεται λιγότερο από 1-2 ώρες μεταξύ κάθε γεύματος ή αν αντιθέτως του αρκούν λιγότερα από έξι γεύματα την ημέρα καλό θα ήταν να συζητήσετε το θέμα με το γιατρό σας.  Σε περιόδους που το μωρό αναπτύσσεται πολύ οι θρεπτικές του ανάγκες μεγαλώνουν. Ο συχνότερος θηλασμός θα του εξασφαλίσει έτσι περισσότερη τροφή ενώ θα «εξαναγκάσει» και το στήθος σας να παράγει περισσότερο γάλα.  Είναι πιθανό και φυσικό να υπάρξουν κάποιες ημέρες που θα νιώθετε πως δεν έχετε πολύ γάλα, ιδιαίτερα αν το μωρό δείχνει ανήσυχο.  Εξετάστε το ενδεχόμενο το μωρό σας να μην τραβάει σωστά το γάλα και να είστε βέβαιες πως όσο περισσότερο γάλα αφαιρεί το μωρό από το στήθος σας, τόσο περισσότερο γάλα θα παράγετε.  Μην επιχειρήσετε να εξοικονομήσετε γάλα παραλείποντας ένα γεύμα από το στήθος σας γιατί τότε το μόνο που θα καταφέρετε είναι να μην ενεργοποιήσετε τον μηχανισμό έκκρισης.  Κι αν ακόμη διατηρείτε αμφιβολίες ότι μπορείτε να συντηρήσετε μόνη σας, με το δικό σας γάλα και μόνο το μωρό σας για αρκετούς μήνες, σκεφτείτε πως το ίδιο μπορεί να κάνει και μια μητέρα που έχει όχι ένα μωρό αλλά δίδυμα!

Ξένο γάλα

Εφόσον για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορείτε να θηλάσετε το μωρό σας, ακολουθήστε πιστά τις συμβουλές του γιατρού σας για την τεχνητή διατροφή του.  Φροντίστε να αποστειρώνετε σχολαστικά τα μπιμπερό και τα υπόλοιπα σκεύη που χρησιμοποιείτε όπως τα κουταλάκια, τις μεζούρες κτλ βράζοντας τα για 20 λεπτά μέσα στον ειδικό βραστήρα ή μέσα σε μια κατσαρόλα γεμάτη με νερό.  Πριν  δώσετε το γάλα στο μωρό, ελέγξτε τη θερμοκρασία του στάζοντας μερικές σταγόνες στην εσωτερική πλευρά του χεριού, κοντά στον καρπό.

Μαλάξεις στο στήθος κατά το θηλασμό

Στόχος των μαλάξεων στο στήθος είναι να συνεχίζεται η ροή μητρικού γάλακτος προς το στόμα του μωρού όταν εκείνο πιπιλάει τη θηλή χωρίς στην πραγματικότητα να καταπίνει. Η κατάποση στο στήθος συμβαίνει όταν στο στόμα του μωρού μαζεύεται ποσότητα μητρικού γάλακτος και έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
• Ακούγεται ένα ήπιο «γκλουπ» - αλλά όχι πάντα, ιδιαίτερα τις πρώτες εβδομάδες!
• Η γωνία της κάτω γνάθου του μωρού, ακριβώς κάτω από το αυτί, κινείται έντονα και αργά
• Το στόμα του μωρού κατά το θηλασμό ανοίγει διάπλατα, μένει ανοιχτό κάνοντας παύση και έπειτα κλείνει

Το πιπίλισμα του μωρού στο στήθος της μητέρας χωρίζεται σε δύο κατηγορίες:
• Στο «θρεπτικό» πιπίλισμα, όταν δηλαδή το μωρό λαμβάνει γάλα καταπίνοντας σύμφωνα με την διαδικασία που περιγράφηκε παραπάνω, και
• Στο «μη θρεπτικό» πιπίλισμα, όταν δηλαδή το μωρό δεν λαμβάνει γάλα και δεν καταπίνει. Σε αυτήν την περίπτωση δεν ακούγεται «γκλουπ» την ώρα του θηλασμού, η γωνία της κάτω γνάθου του μωρού δεν κινείται έντονα ή κινείται γρήγορα, ενώ το στόμα του μωρού δεν ανοίγει διάπλατα, παρά μόνο πιπιλάει επιφανειακά την θηλή, κάνοντας μικρές και συχνές κινήσεις της γνάθου σαν τρεμούλιασμα

Το «μη θρεπτικό» πιπίλισμα είναι φυσιολογικό και θεμιτό σε αρκετές περιστάσεις, όπως: 
• Στην πρώτη περίοδο εγκατάστασης του θηλασμού, όταν το μωρό μαθαίνει σιγά-σιγά να τρέφεται σωστά στο στήθος
• Στην αρχή κάθε θηλασμού, όπου το μωρό με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιεί το αντανακλαστικό έκλυσης γάλακτος, δηλαδή με το γρήγορο πιπίλισμα το μωρό βοηθάει να «κατέβει» το γάλα
• Στο τέλος του κάθε θηλασμού, όταν αραιώνουν οι θρεπτικοί θηλασμοί και το μωρό χαλαρώνει
• Σε εγκατεστημένη γαλουχία, οποτεδήποτε το μωρό θέλει να έρθει στο στήθος για λόγους πέρα από πείνα (βλέπε το άρθρο «Θηλασμός δεν είναι μόνο θρέψη»).

Ωστόσο, το «μη θρεπτικό» πιπίλισμα στο θηλασμό, εάν κυριαρχεί κατά τον πρώτο καιρό που εδραιώνεται η γαλουχία, είναι παθολογικό σημάδι και απαιτεί από επαγγελματίες υγείας και μητέρα να δράσουν, ώστε να αυξηθεί ο χρόνος «θρεπτικού» πιπιλίσματος. Κύριο μέσο για να γίνει αυτό και πολύ σημαντική τεχνική που κάθε θηλάζουσα μητέρα πρέπει να γνωρίζει είναι οι μαλάξεις στο στήθος.

Εάν λοιπόν το μωρό δεν πίνει άλλο μητρικό γάλα από μόνο του, η μητέρα μπορεί να χρησιμοποιήσει τις μαλάξεις στήθους για να μετατρέψει το επιφανειακό πιπίλισμα του παιδιού της σε καταπόσεις, και να συνεχίσει έτσι το μωρό να λαμβάνει γάλα. Οι πιέσεις αυτές στο στήθος της μαμάς προσομοιάζουν με το αντανακλαστικό έκθλιψης του γάλακτος (το απότομο «κατέβασμα» του γάλακτος που κάποιες μητέρες βιώνουν κατά το τάισμα ή όταν ακούν το μωρό να κλαίει – αν και πολλές μητέρες δεν νιώθουν αυτό το αντανακλαστικό).

Η τεχνική των μαλάξεων μπορεί να αποβεί χρήσιμη στις εξής περιπτώσεις:
• Το μωρό δεν βάζει ικανοποιητικό βάρος
• Το μωρό που θηλάζει έχει κολικούς
• Το μωρό είναι στο στήθος υπερβολικά συχνά ή για μεγάλο χρονικό διάστημα σε έναν θηλασμό
• Η μητέρα έχει πληγωμένες θηλές
• Το στήθος της μητέρας εμφανίζει αποφράξεις, πρηξίματα ή μαστίτιδα
• Το μωρό πέφτει για ύπνο εύκολα και γρήγορα πάνω στο στήθος
• Το μωρό είναι νωθρό, δεν ξυπνάει εύκολα, είναι ικτερικό.
• Η μητέρα κάνει αντλήσεις με θήλαστρο, που πρέπει να γίνουν πιο αποδοτικές, πιο αποτελεσματικές και πιο σύντομες.

Οι μαλάξεις στήθους είναι βασική τεχνική για να γίνει ο θηλασμός αποτελεσματικότερος, αποδοτικότερος και συντομότερος. Σε ένα φιλικό προς τα βρέφη σύστημα υγείας, οι μαλάξεις θα βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης στις συνήθεις περιπτώσεις που παιδίατροι συστήνουν ξένο γάλα – «δεν φτάνει το γάλα σου» κλπ - , χωρίς να έχουν κάνει οτιδήποτε προηγουμένως για να ελέγξουν και να αυξήσουν την παραγωγή γάλακτος της μητέρας. Οι τεχνικές μάλαξης θα έπρεπε να διδάσκονται σε όλες τις θηλάζουσες μητέρες και συνιστούν συνήθη παρέμβαση κατά την αξιολόγηση ενός θηλασμού από Πιστοποιημένο Σύμβουλο Γαλουχίας IBCLC. Οι τεχνικές μάλαξης του στήθους είναι πιο πρωταρχικής σπουδαιότητας για την αύξηση της παραγωγής μητρικού γάλακτος από επιλογές όπως η μαγιά μπύρας και άλλα γαλακτογωγικά φάρμακα, που συστήνονται κατά κόρον και με υπερβολική ευκολία. Η ουσία του θηλασμού δεν είναι οι ορμόνες και τα φάρμακα, αλλά η αυτοκρινής ρύθμιση, δηλαδή η τοπική ρύθμιση της ποσότητας που παράγεται με βάση την ζήτηση και την προσφορά. Κανένα φάρμακο δεν πρόκειται να κάνει το παραμικρό εφόσον το μωρό δεν θηλάζει συχνά τη μαμά του και εφόσον το μωρό δεν θηλάζει αποτελεσματικά τη μαμά του– δεν απομακρύνει πραγματικά γάλα από τον μαστό της γυναίκας.

Οι μαλάξεις βέβαια δεν είναι απαραίτητες όταν όλα πηγαίνουν καλά. Όταν όλα πηγαίνουν μια χαρά, η μητέρα δεν πρέπει να αγχώνεται που το παιδί κάθεται στο στήθος για κάποιο χρόνο πιπιλίζοντας επιφανειακά, «μη θρεπτικά». Η μητέρα είναι καλό να αφήνει το μωρό να καθορίσει πότε θα φάει, πως θα φάει, να το αφήσει να «τελειώσει» την μια πλευρά και να προσφέρει την δεύτερη εάν το μωρό συνεχίζει να πεινάει.
Οι μαλάξεις στήθους λειτουργούν ιδιαίτερα καλά κατά τις πρώτες ημέρες από την γέννα. Βοηθούν το νεογέννητο να πάρει περισσότερο πρωτόγαλα.

Απαραίτητη προυπόθεση για να προχωρήσουμε σε μαλάξεις στήθους είναι το μωρό να έχει προσλάβει το στήθος της μητέρας του καλά στο στόμα του. Πολλές φορές το μωρό καταφέρνει να πάρει ικανοποιητική ποσότητα γάλακτος ακόμα και με κακό πιάσιμο της θηλής. Αυτό συμβαίνει γιατί αυτές οι μητέρες έχουν άφθονο γάλα. Ωστόσο, η μητέρα ίσως πληρώσει ένα τίμημα για το κακό πιάσιμο του στήθους από το μωρό – πληγωμένες θηλές, ένα μωρό με έντονους «κολικούς», ένα μωρό που βρίσκεται «συνέχεια» στο στήθος αλλά προφανώς καταπίνει κατά μικρό μέρος μόνο αυτού του χρόνου.

Κάτι επίσης σημαντικό που πρέπει οι θηλάζουσες μητέρες να γνωρίζουν είναι ότι, η κυριότερη αιτία που το μωρό κατά τις πρώτες 3-6 εβδομάδες πέφτει γρήγορα για ύπνο στο στήθος είναι ότι η ροή γάλακτος από αυτό προς το στόμα του παιδιού είναι αργή. Η κυριότερη αιτία που τα νεογέννητα κοιμούνται στο στήθος δεν είναι ότι χόρτασαν – μια τραγικά λανθασμένη αντίληψη μητέρων και επαγγελματιών υγείας που συνδέουν το ήσυχο μωρό που κοιμάται πολύ με το υγιές, ευχαριστημένο μωρό, πράγμα που σε πολλές περιπτώσεις είναι ακριβώς το ανάποδο: το μωρό μπορεί να είναι βαριά άρρωστο, να έχει σοβαρό ίκτερο, αφυδάτωση, απώλεια βάρους ή υποθυρεοειδισμό. Η κυριότερη αιτία που τα μωρά κοιμούνται αμέσως στο στήθος πιπιλώντας επίσης δεν είναι ότι είναι οκνηρά ή ότι «κακομαθαίνουν» χρησιμοποιώντας το στήθος της μαμάς ως πιπίλα. Η κυριότερη αιτία υπερβολικού ύπνου στο στήθος είναι ότι το μωρό δεν βρίσκει ή δεν μπορεί να ρουφήξει το γάλα! Αργότερα, μετά τους πρώτους μήνες, τα περισσότερα μωρά βγαίνουν από το στήθος από μόνα τους όταν η ροή μειώνεται τόσο που δεν βρίσκουν γάλα. Αυτό όμως στην αρχή τα περισσότερα μωρά δεν είναι αρκετά ώριμα να το κάνουν, με αποτέλεσμα να παραμένουν στο στήθος της μαμάς κολλημένα για ώρα πολλή χωρίς στην πραγματικότητα να καταπίνουν.

Πως πρέπει να γίνονται οι μαλάξεις στο στήθος της λεχώνας;
Υπάρχουν πολλές τεχνικές. Στην Ιαπωνία, όπου τα ποσοστά θηλασμού είναι υψηλά και υπάρχει παράδοση διδασκαλίας στις τεχνικές θηλασμού, αναφέρονται πολλές τεχνικές μαλάξεων που διδάσκονται σε όλες τις λεχώνες. Στον δυτικό κόσμο, ο Dr J Newman περιγράφει την τεχνική του ως εξής:

1. Η μητέρα, οποιαδήποτε και αν είναι η στάση θηλασμού, κρατάει με το ένα της χέρι το παιδί

2. Η μητέρα με το ελεύθερό της χέρι υποστηρίζει τον μαστό, κάνοντας έναν κύκλο: ο αντίχειρας στο πάνω μέρος του μαστού, τα τέσσερα δάχτυλα στο κάτω του μέρος. Το χέρι βρίσκεται σε απόσταση και μακριά από την θηλή και την θηλαία άλω, κοντά στο θωρακικό τοίχωμα.

Ένα πολύ συχνό δυστυχώς λάθος που κάνουν οι περισσότερες λεχώνες είναι να πιάνουν το στήθος τους με τον τρόπο του τσιγάρου, δηλαδή πολύ κοντά στην θηλή, πατώντας τον αδένα με τον δείχτη πάνω από την θηλή και το μεσαίο δάχτυλο κάτω από αυτήν. Το πιάσιμο αυτό του στήθους είναι λανθασμένο, δεν προσφέρει τίποτα, αντίθετα θα έπρεπε να αποθαρρύνεται από μαίες και παιδιάτρους που φροντίζουν λεχώνες. Οι επαγγελματίες υγείας θα έπρεπε να διδάσκουν τις μητέρες τον σωστό τρόπο στήριξης του στήθους με τα τέσσερα δάχτυλα από κάτω. Οι έγκυες μητέρες που θέλουν να θηλάσουν θα έπρεπε να εξοικειώνονται με τον τρόπο πιασίματος του στήθους χρησιμοποιώντας κούκλα ήδη πριν την γέννηση του παιδιού.

3. Η μητέρα παρατηρεί το στόμα του μωρού: καταπίνει; Φυσικά δεν χρειάζεται να υπερβάλλουμε και να προσπαθούμε να «πιάσουμε» κάθε γουλιά του μωρού. Από την άλλη μεριά όμως, οι λεχώνες χρειάζεται να μάθουν να παρατηρούν το βρέφος τους την ώρα που είναι στο στήθος. Δεν αρκεί απλά να πιάνει τη θηλή, το θέμα είναι τι κάνει όσο είναι εκεί. Και φυσικά δεν έχει καμία σημασία πόσα λεπτά της ώρας βρίσκεται το βρέφος στο στήθος, μπορεί να βρίσκεται πέντε λεπτά και να έχει πάρει ικανοποιητική ποσότητα γάλακτος, μπορεί και να βρίσκεται μία ώρα στο στήθος και να μην έχει πάρει ούτε γουλιά. Δεν κοιτάμε το ρολόι αλλά το παιδί! Η μητέρα λοιπόν παρατηρεί εάν το μωρό κάνει αργές, έντονες κινήσεις με το σαγόνι του και αν ακούγεται κατάποση.

4. Εάν το μωρό σταματάει να καταπίνει και απλά «πιπιλάει» στο στήθος τρεμουλιαστά ή με μικρές και συχνές κινήσεις του σαγονιού, η μητέρα μαλάσσει το στήθος της για να αυξήσει την εσωτερική πίεση σε ολόκληρο το μαστό. Δεν πρέπει να τρίβει τα δάχτυλά της στο δέρμα, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και ερυθρότητα. Απλά συνθλίβει το μαστό χωρίς να μεταφέρει τα δάχτυλα από τη θέση που βρίσκονται. Πιέζει και κρατά την πίεση. Όχι τόσο δυνατά που να πονάει και με προσοχή να μην επηρεάζεται το σχήμα της θηλαίας άλω (του σκουρόχρωμου τμήματος του στήθους που είναι κοντά ή μέσα στο στόμα του παιδιού). Με την διατήρηση αυτής της πίεσης, το μωρό συνήθως σε λίγα δευτερόλεπτα ξεκινάει και πάλι να καταπίνει – κάνοντας μεγάλο στόμα, έπειτα παύση, έπειτα κλείνοντας το στόμα. Η μητέρα λοιπόν χρησιμοποιεί την μάλαξη όταν το βρέφος πιπιλάει χωρίς να καταπίνει.

5. Η μητέρα διατηρεί την πίεση μέχρι το μωρό να σταματήσει να καταπίνει ακόμα και με την πίεση, οπότε η μητέρα ελευθερώνει το στήθος, ανοίγοντας τα δάχτυλα.

6. Ο λόγος που η μητέρα ελευθερώνει το στήθος είναι για να επιτρέψει το χέρι της να ξεκουραστεί και για να επιτρέψει στο μωρό να κάνει παύση, διάλειμμα.

7. Όταν το μωρό ξεκινήσει να πιπιλάει και πάλι, η μητέρα παρατηρεί: εάν δεν αρχίσει να καταπίνει ξεκινάει πάλι την πίεση στο στήθος.

8. Η μητέρα συνεχίζει στο ένα στήθος μέχρις ότου το μωρό σταματήσει να καταπίνει ακόμα και με μαλάξεις. Περιμένει αρκετά δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό πριν αποφασίσει να βγάλει το παιδί από το στήθος. Μπορεί μετά από μακρά παύση, το μικρό να ξεκινήσει πάλι το πιπίλισμα. Εάν δεν ξεκινάει το πιπίλισμα και δεν βγαίνει μόνο του από το στήθος, η μητέρα το βγάζει χρησιμοποιώντας το μικρό της δάχτυλο στο στόμα του μωρού.

9. Η μητέρα παρατηρεί για λίγο αν το μωρό δείχνει εκ νέου σημάδια πείνας. Αν ναι, προσφέρει τον άλλο μαστό και επαναλαμβάνει την διαδικασία.

10. Σε περίληψη: η μητέρα κάνει μάλαξη όταν το μωρό πιπιλίζει «μη θρεπτικά» χωρίς να καταπίνει. Η μητέρα περιμένει το μωρό να ξεκινήσει το πιπίλισμα, δεν κάνει μάλαξη όταν το μωρό δεν πιπιλάει και κάνει διάλειμμα. Το μωρό ξεκινάει, κάνει μη θρεπτικό πιπίλισμα, εάν αυτό σύντομα δεν γίνεται θρεπτικό πιπίλισμα, τότε ξεκινάει μαλάξεις.

Αυτή η μέθοδος λειτουργεί καλά σε πολλές περιπτώσεις. Εάν όμως η μητέρα βρίσκει κάποιον άλλο τρόπο που λειτουργεί για το μωρό της καλύτερα πρέπει να τον συνεχίσει. Όσο οποιαδήποτε τεχνική χρησιμοποιηθεί δεν οδηγεί σε πόνο στο στήθος και φέρνει γάλα στο στόμα του μωρού, είναι σωστή και πρέπει να χρησιμοποιείται για την συγκεκριμένη δυάδα μητέρας – βρέφους.
Όσο περνάει ο καιρός και η μητέρα με το βρέφος μαθαίνουν τον θηλασμό, το σύνηθες είναι τα πράγματα να παίρνουν τον δρόμο τους και να γίνονται φυσικά, με τρόπους θηλασμού που βολεύουν την συγκεκριμένη δυάδα.

Νεογέννητο: Γάλα, γάλα και πάλι γάλα!

Το τάισμα "κατά παραγγελία" μπορεί να σας φανεί αρκετά εξαντλητικό και ατελείωτο. Ειδικά νωρίς το βράδυ όπου το μικρό σας γίνεται ιδιότροπο και μοιάζει να μην ικανοποιείται με τίποτα. 

ΕΙΚΟΣΙΤΕΤΡΑΩΡΟ ΤΑΙΣΜΑ Κατά τον πρώτο μήνα της ζωής του, το μωρό σας τρέφεται κάθε λίγες ώρες, επομένως δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε ακόμα για την καθιέρωση ενός ημερήσιου προγράμματος. Όπως όλα τα μωρά, έτσι και το δικό σας, θα συνηθίσει από μόνο του σε ένα φυσικό πρόγραμμα ταΐσματος και ύπνου, αμέσως μόλις νιώσει έτοιμο. Μερικά μωρά συνηθίζουν από την πρώτη μέρα το πρόγραμμα που θα ακολουθήσετε, ενώ άλλα χρειάζονται αρκετούς μήνες. Μην πιέζεστε να καθιερώσετε ένα πρόγραμμα σε τόσο πρώιμο στάδιο. Εάν το μικρό σας ξυπνάει κάθε δύο με τρεις ώρες για να φάει, αυτό συμβαίνει επειδή απλά πεινάει. Δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος να αρνηθείτε να το ταΐσετε εφόσον αυτή είναι η αιτία που κλαίει. Θα έρθει η στιγμή που θα καταλάβετε πότε αρχίζει να καθιερώνεται ένα πρόγραμμα. Θα υπάρχουν, για παράδειγμα, συγκεκριμένες στιγμές που το μωρό σας θα τρώει με μεγάλη όρεξη, και αυτές θα είναι συνήθως πριν το βραδινό ύπνο. Αυτή η διαδικασία αποτελεί την αρχή ενός φυσικού προγράμματος, το οποίο θα αρχίσει να εδραιώνεται με τον καιρό.

Καμπύλες ανάπτυξης - Γενικές γνώσεις: Νεογέννητο, μωρό, παιδί, έφηβος

Αποτελεί πραγματικά άγχος για τους γονείς αλλά και για τους στενούς συγγενείς η ανάπτυξη βάρους, ύψους ενός παιδιού. Μόλις γεννηθεί το νεογέννητο μωρό από τα πρώτα πράματα που ρωτούν οι πάντες είναι το βάρος που γεννήθηκε το μωρό. Στην συνέχεια οι γονείς, οι φίλοι, οι συγγενείς θα συγκρίνουν το νεογέννητο μωρό με  άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας που βρίσκονται στο ίδιο περιβάλλον. Αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό, γιατί το φυσιολογικό βάρος ή ύψος ή περίμετρος κεφαλής έχουν μεγάλο εύρος για κάθε ηλικία. Μπορεί ένα παιδί ηλικίας 5 μηνών να έχει βάρος 5 κιλά, ενώ ένα άλλο να έχει βάρος 6 κιλά. Εντούτοις να είναι και τα δυο φυσιολογικά. Να σημειώσουμε ότι εξίσου σημαντικά με το βάρος είναι η μέτρηση - καταγραφή ύψους και της περιμέτρου κεφαλής ενός παιδιού. Όλες αυτές οι τιμές καταγράφονται στο βιβλιάριο υγείας παιδιού, το οποίο θα πρέπει να φυλάτε σε ασφαλές μέρος.

Πώς δημιουργούνται οι καμπύλες ανάπτυξης στο μωρό;

Οι καμπύλες ανάπτυξης δημιουργούνται αφού γίνουν μετρήσεις σε χιλιάδες φυσιολογικά μωρά. Θα ακούσετε τον παιδίατρο να λεει ότι το παιδί βρίσκεται στην 50η εκατοστιαία θέση (μέσος όρος), στην 10η, 25η, 75η ή 90η εκατοστιαία θέση.
Τι σημαίνει το παιδί  βρίσκεται στην 50 εκατοστιαία θέση; 
Αυτό σημαίνει ότι αν πάρουμε 100 υγιή παιδιά στην ίδια ηλικία με το παιδί σας, τα 50 θα έχουν βάρος μικρότερο από το βάρος του παιδιού σας ενώ τα άλλα 50 θα έχουν βάρος μεγαλύτερο.
Τι σημαίνει το παιδί  βρίσκεται στην 10 εκατοστιαία θέση; 
Αυτό σημαίνει ότι αν πάρουμε 100 υγιή παιδιά στην ίδια ηλικία με το παιδί σας, τα 10 θα έχουν βάρος μικρότερο από το βάρος του παιδιού σας ενώ τα άλλα 90 θα έχουν βάρος μεγαλύτερο.
Τι σημαίνει το παιδί  βρίσκεται στην 25 εκατοστιαία θέση; 
Αυτό σημαίνει ότι αν πάρουμε 100 υγιή παιδιά στην ίδια ηλικία με το παιδί σας, τα 25 θα έχουν βάρος μικρότερο από το βάρος του παιδιού σας ενώ τα άλλα 75 θα έχουν βάρος μεγαλύτερο.
Τι σημαίνει το παιδί  βρίσκεται στην 75 εκατοστιαία θέση; 
Αυτό σημαίνει ότι αν πάρουμε 100 υγιή παιδιά στην ίδια ηλικία με το παιδί σας, τα 75 θα έχουν βάρος μικρότερο από το βάρος του παιδιού σας ενώ τα άλλα 25 θα έχουν βάρος μεγαλύτερο.
Τι σημαίνει το παιδί  βρίσκεται στην 90 εκατοστιαία θέση; 
Αυτό σημαίνει ότι αν πάρουμε 100 υγιή παιδιά στην ίδια ηλικία με το παιδί σας, τα 90 θα έχουν βάρος μικρότερο από το βάρος του παιδιού σας ενώ τα άλλα 10 θα έχουν βάρος μεγαλύτερο.

Τα ίδια ακριβώς ισχύουν για τις καμπύλες ανάπτυξης ύψους, περιμέτρου κεφαλής.

Αν το παιδί μου βρίσκεται μέσα στα όρια των πιο πάνω καμπύλων είναι φυσιολογικό;

Το πιο πιθανό είναι φυσιολογικό. Εκείνο όμως που έχει την μεγαλύτερη σημασία είναι ανάπτυξη ενός παιδιού με την πάροδο του χρόνου. Αν δηλαδή το βάρος σώματος ενός παιδιού ήταν στην 90η εκατοστιαία θέση και μετά από λίγο καιρό βρίσκεται στην 25η εκατοστιαία θέση, τότε κάτι συμβαίνει με το παιδί. Γι αυτό χρειάζεται προσεχτική μελέτη και έρευνα. Άρα λοιπόν το να βρίσκεται μια τιμή μέσα στα φυσιολογικά όρια για την ηλικία του παιδιού δεν σημαίνει πάντα ότι όλα είναι καλά. Για να αξιολογήσει ένας παιδίατρος σωστά μιαν οποιαδήποτε καμπύλη ανάπτυξης παιδιού χρειάζονται όσο το δυνατό περισσότερες τιμές σε διαφορετικές ηλικίες. Αν η καμπύλη που δημιουργείται από τις τιμές αυτές είναι παράλληλη με την καμπύλη της 50ης εκατοστιαίας θέσης τότε το πιο πιθανό το παιδί είναι φυσιολογικό.
Είναι χρήσιμο λοιπόν οι γονείς να γνωρίζουν για τις καμπύλες ανάπτυξης του παιδιού, αλλά ο μόνος που μπορεί να τις αξιολογήσει σωστά είναι ο παιδίατρος του παιδιού. Γι` αυτό και οι καμπύλες που ακολουθούν δεν μπορούν με κανένα τρόπο να υποκαταστήσουν τις τακτικές επισκέψεις του παιδιού στο παιδίατρό του. Οι καμπύλες των παιδιών είναι διαφορετικές από χώρα σε χώρα. Είναι χρήσιμο λοιπόν να χρησιμοποιούμε καμπύλης ανάπτυξης που δημιουργήθηκαν με την μελέτη παιδιών της δικής μας χώρας. 

Ανάπτυξη όρασης. Νεογέννητο μωρό μέχρι παιδί 6 χρονών

Είναι καλό οι γονείς να γνωρίζουν τα στάδια ανάπτυξης όρασης σε ένα παιδί, ώστε εάν υποπτεύονται ότι το παιδί δεν βλέπει σωστά ή έχει κάποιο πρόβλημα με τα μάτια (προβλήματα όρασης), να συμβουλεύονται εγκαίρως ειδικό.
Τα προβλήματα όρασης πρέπει να αποκλειστούν όταν το παιδί δεν αντιδρά κατάλληλα με το περιβάλλον. Τα περισσότερα φυσιολογικά παιδιά εμφανίζουν ωρίμανση των διαφόρων παραμέτρων όρασης κατά ηλικιακά στάδια. Ωστόσο, εσείς οι γονείς να θυμάστε ότι κανένα παιδί δεν είναι ίδιο με όποιοδήποτε άλλο παιδί. Το συσιολογικό φάσμα ανάπτυηξης της όρασης ποικίλει. Τα παιδιά κατακτούν βήματα στην ανάπτυξή τους σε διαφορετικές ηλικίες.

Ανάπτυξη όρασης - Νεογέννητο μωρό

Η όραση σε ένα νεογέννητο μωρό είναι φτωχά αναπτυγμένη. Το μωρό γεννιέται με προεξάρχουσες τις αισθήσεις όσφρησης και αφής, ώστε να προσανατολίζεται στην οικεία μυρωδιά της μητέρας. Επιπλέον οι αισθήσεις αυτές βοηθούν το μωρό να δέχεται το άγγιγμα της μαμάς. Επίσης, το νεογέννητο μωρό ακούει καλά, ώστε να ανταποκρίνεται σε απότομους, δυνητικά επικίνδυνους ήχους με ανησυχία, κλάμα και «έκκληση» για βοήθεια όποτε χρειάζεται.
Το νεογέννητο μωρό μπορεί να δει σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών. Πιο κοντά ή πιο μακριά τα πράγματα γίνονται πιο θολά. Το νεογέννητο μωρό έχει την δυνατότητα να εστιάζει στο πρόσωπο της μαμάς σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών. Απόσταση δηλαδή στήθους – ματιού της μαμάς. Στιγμιαία το μωρό μπορεί να δείξει ότι ακολουθεί με το μάτι αντικείμενο που κινείται αργά σε αυτήν την απόσταση.
Το αντανακλαστικό κλεισίματος των βλεφάρων λειτουργεί από τη γέννηση, δηλαδή το βρέφος βλεφαρίζει κάθε φορά που εκτίθεται σε δυνατό φως ή του ακουμπάμε το μάτι. Τα μάτια σε ένα νεογέννητο κάποιες στιγμές δεν συντονίζονται καλά. Δίνουν την εντύπωση να στραβίζουν, αλλά αυτό θα σας το πει παιδίατρος.

Ανάπτυξη όρασης - Νεογέννητο μωρό 1 μηνός
Το μωρό βρέφος συνεχίζει να βλέπει καλύτερα στα 30 εκατοστά, ιδιαίτερα εστιάζοντας σε πρόσωπα, εικόνες και λεπτομέρειες με έντονες αντιθέσεις μεταξύ άσπρου, μαύρου. Όταν είναι δεκτικό μπορεί να ακολουθεί ένα αντικείμενο με το βλέμμα κατά 90 μοίρες. Αρχίζει να εμφανίζει δάκρυα.

Ανάπτυξη όρασης - Μωρό 1-3 μηνών 
Έως τώρα το μωρό βρέφος εστιάζε σε λεπτομέρειες μιας εικόνας και όχι στο σύνολό της. Τώρα αρχίζει να αντιλαμβάνεται, να κοιτάζει στο σύνολο ενός αντικειμένου ή προσώπου. Δύναται να ακολουθήσει ένα φως ή πρόσωπο ή αντικείμενο από τη μια μεριά στην άλλη (180 μοίρες). Η οπτική οξύτητα βελτιώνεται σταδιακά, οπότε βλέπει μακρύτερα. Αρχίζει να παρατηρεί και να χαζεύει τα χεράκια του.

Ανάπτυξη όρασης - Μωρό 3-5 μηνών  
Το μωρό βρέφος κοιτάζει τα χέρια του. Η οπτική οξύτητα έχει βελτιωθεί πολύ. Το μωρό εστιάζει σε πιο μακρινή απόσταση (μέτρων). Αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα, το στήθος της μαμάς ή το μπιμπερό. Κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Ξεκινά να απλώνει τα χεράκια για να πιάσει αντικείμενα, τα οποία προσπαθεί να φέρει στο στόμα. Ξεκινά η συνεργασία χεριού – ματιού. Το μωρό χτυπάει παιχνιδάκι που κρέμεται μπροστά ή πάνω από αυτό.

Ανάπτυξη όρασης - Μωρό 5-7 μηνών 
Το μωρό βρέφος έχει πλέον πληρέστερη ανάπτυξη οπτικής οξύτητας. Βλέπει τα χρώματα πλήρως, κοιτάζει σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Το μωρό αναπτύσσει προτιμήσεις για συγκεκριμένα χρώματα, συνήθως έντονα, κόκκινα ή πορτοκαλί. Γυρίζει το κεφάλι για να δει ένα αντικείμενο. Αγγίζει την εικόνα του μέσα στον καθρέφτη.

Ανάπτυξη όρασης - Μωρό 7-11 μηνών 
Το μωρό βρέφος παρατηρεί με τα μάτια μικρό αντικείμενο. Αρχίζει να έχει αίσθηση του βάθους. Του αρέσει το παιχνίδι που κρύβεσαι και το κουκουτζά. Το μωρό έχει μεγαλύτερη ικανότητα να ακολουθεί με το βλέμμα ένα αντικείμενο που κινείται γρήγορα.

Ανάπτυξη όρασης - Μωρό 7-14 μηνών 
Το μωρό βρέφος τοποθετεί σχήματα μέσα στις κατάλληλες τρύπες κουτιού. Το ενδιαφέρουν οι φωτογραφίες και οι εικόνες στα βιβλία. Αναγνωρίζει οικεία αντικείμενα ή εικόνες στα βιβλία. Το μωρό δείχνει με το δάχτυλό. Αναγνωρίζει το πρόσωπό του στον καθρέφτη.

Ανάπτυξη όρασης - Παιδί μέχρι 24 μηνών
Το παιδί εστιάζει σε αντικείμενα πολύ κοντά ή μακριά από αυτό. Κάνει γραμμούλες με μολύβι στο χαρτί. Ίσως μιμηθεί ίσια γραμμούλα ή κυκλική όταν του δείξουμε. Δείχνει με το δάχτυλο μέρη του σώματος εάν ρωτηθεί.

Ανάπτυξη όρασης - Παιδί μέχρι 3 χρονών
Το παιδί αναγνωρίζει κάποια βασικά χρώματα. Η οπτική οξύτητα είναι πια σχεδόν τέλεια, όπως ενός ενήλικα, δηλαδή 20/20. Αν ζωγραφίσουμε κάτι απλό σε ένα παιδί  μπορεί να το αντιγράψει, κυρίως κύκλο ή τετράγωνο.

Ανάπτυξη όρασης - Παιδί μέχρι 6 χρονών 
Μέχρι να φτάσει το παιδί στο δημοτικό σχολείο, η όρασή και η συνεργασία χεριού ματιού έχουν αναπτυχθεί πλήρως. Το παιδί αναγνωρίζει αριθμούς και γράμματα. Είναι έτοιμο να μάθει να διαβάζει. Έχει πλήρη αίσθηση της προοπτικής και του βάθους στις εικόνες, με αντικείμενα κοντά ή μακριά. Χρησιμοποιεί με επιτυχία λεπτές κινήσεις το ψαλίδι.

Ανάπτυξη παιδιού - αλήθειες, ψέματα - Συμβουλές σε γονείς

«Το παιδί μου μεγαλώνει μια χαρά!» Αυτό θέλουμε να ακούμε πάντα από γονείς. Γι’ αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό οι γονείς να παρακολουθούν το βάρος, ύψος σε κάθε παιδί. Επίσης οι γονείς πρέπει να ξέρουν ποια σημάδια σε ένα παιδί πρέπει να τους ανησυχούν. Ακολουθούν σημαντικές συμβουλές για γονείς σε σχέση με το νεογέννητο μωρό, παιδί, έφηβο.

Το νεογέννητο μωρό αδυνατίζει

Αλήθεια: Την τρίτη περίπου μέρα ζωής σε ένα νεογέννητο μωρό, παρατηρείται απώλειας βάρους περίπου 5 με 10% σε σχέση με το αρχικό βάρος γέννησης. Αν το νεογέννητο μωρό ζύγιζε τρία κιλά όταν γεννήθηκε, μερικές μέρες αργότερα μπορεί να ζυγίζει 2.700. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Απλά το νεογέννητο μωρό χάνει τα υγρά που είχε πάρει στη μήτρα. Αυτή η μείωση του βάρους στο νεογέννητο μωρό οφείλεται επίσης στον τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής που κάνει: τώρα κινείται περισσότερο, δαπανά περισσότερη ενέργεια. Εάν όλα εξελίσσονται ομαλά, το νεογέννητο μωρό πολύ σύντομα (5η - 6η μέρα ζωής) θα ξαναρχίσει να παίρνει βάρος. Κατά κανόνα, μέχρι τη δεύτερη εβδομάδα, το νεογέννητο μωρό θα αποκτήσει το βάρος γέννησης.

Το ύψος του παιδιού μετράται μία φορά το μήνα

Αλήθεια: Ο παιδίατρος θα αναλάβει να μετράει το μωρό κάθε φορά που θα τον επισκέπτεστε. Με αυτό είναι πολύ πιθανό να μπορεί να ενημερώσει τους γονείς για το αν είναι ικανοποιητική ή όχι η ανάπτυξή του. Δεν οφελεί σε τίποτε οι γονείς να προσπαθήσουν να το κάνουν μόνη τους. Δε θα εξυπηρετήσει τίποτα. Θα δυσκολευτούν πολύ οι γονείς να μετρήσουν ένα μωρό που δεν στέκεται όρθιο. Μετά τον πρώτο χρόνο, οι γονείς μπορούν να το κάνουν μόνη τους μία φορά το τρίμηνο. Μετά το δεύτερο χρόνο ζωής δύο με τρεις φορές το χρόνο.

Στασιμότητα ή απότομες αλλαγές σε ένα παιδί αποτελούν ανησυχητικά φαινόμενα

Αλήθεια: Αν η καμπύλη ανάπτυξης σε ένα μωρό δεν ανεβαίνει, αλλά παραμένει επίπεδη για πολλούς μήνες ή αν πάρει ανιούσα ή κατιούσα πορεία απότομα, χωρίς αμφιβολία πρέπει οι γονείς να αρχίσουν να ανησυχούν. Όταν αυτό το φαινόμενο επηρεάζει το ύψος, τότε μπορεί να προμηνύει μια παθολογία που μπορεί να ευθύνεται η έλλειψη κάποιας ορμόνης σχετικής με την ανάπτυξη. Πρέπει, λοιπόν, να κινητοποιηθούν οι γονείς όταν το παιδί δεν καταφέρει να ψηλώσει ούτε ένα εκατοστό για έναν ολόκληρο χρόνο ή αν επιβραδυνθεί η ανάπτυξή του και ψηλώνει μόνο δύο εκατοστά ετησίως, ενώ έπαιρνε 5 με 6 εκατοστά μέχρι πριν ένα χρόνο. Όταν η καμπύλη ανάπτυξης έχει να κάνει με το σωματικό βάρος, το οποίο δεν έχει μια φυσιολογική εξέλιξη, αυτό ίσως να σχετίζεται με κάποια πάθηση του γαστρεντερικού.

Το πρώτο χρόνο ζωής το παιδί μεγαλώνει πιο γρήγορα

Αλήθεια: Ανάμεσα στο χρονικό διάστημα της γέννησης και των πρώτων γενεθλίων, το μωρό παίρνει περίπου 25 εκατοστά: είναι αναγκασμένο να μεγαλώσει! Όμως δε διατηρεί αυτόν τον τρελό ρυθμό καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξής. Στο δεύτερο χρόνο περίπου το παιδί παίρνει άλλα δώδεκα εκατοστά. Στον τρίτο, όμως, χρόνο οι πόντοι που παίρνει ένα παιδί μειώνονται στους εννέα, μετά σταθεροποιείται. Τα επόμενα χρόνια το παιδί παίρνει κατά μέσο όρο πέντε εκατοστά ετησίως. Αυτό συμβαίνει μέχρι την εφηβεία, όπου τότε θα γνωρίσει μια άλλη έκρηξη ανάπτυξης.

Είναι φυσιολογικό να είναι ένα μωρό στρουμπουλό τον πρώτο χρόνο ζωής

Αλήθεια: Ένα μωρό συχνά μοιάζει σαν ντολμαδάκι το πρώτο χρόνο ζωής. Όπως ακριβώς συμβαίνει με το ύψος, έτσι αυξάνεται και το βάρος σε ένα μωρό το πρώτο χρόνο ζωής: το μωρό παίρνει 6-7 κιλά στην περίοδο αυτή, ενώ τον επόμενο χρόνο παίρνει 2-3. Δεν μπορούμε να τριπλασιάσουμε το αρχικό βάρος γέννησης σε δώδεκα μήνες χωρίς να αποκτήσει μερικά «βραχιολάκια» στα μπρατσάκια η στα μπουτάκια! Επιπλέον, κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών ζωής το μωρό δεν ξέρει να περπατήσει. Εξαρτάται από τους γονείς. Αντιθέτως, μετά τον πρώτο χρόνο, είναι καιρός να γίνει η «κάθαρση». Η πορεία καμπύλης της σωματικής διάπλασης (η οποία υπολογίζεται με το ΔΣΜ: διαιρούμε το βάρος με το ύψος στο τετράγωνο) θα δείξει καθαρά αν συμβαίνει κάτι ή όχι. Αυξάνεται κατακόρυφα σχεδόν μέχρι τα πρώτα γενέθλια. Από τη στιγμή που αρχίζει να περπατάει ένα μωρό, γίνεται λιγότερο στρουμπουλό -άρα παύει να εξαρτάται τόσο πολύ από τους γονείς. Ο Δείκτης Σωματικής Μάζας μειώνεται βαθμιαία μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών. Μετά, η καμπύλη ξαναπαίρνει ανιούσα πορεία. Το παιδί θα είναι τελείως διαφορετικό μέχρι το τέλος της ανάπτυξής του. Η κρίσιμη στιγμή είναι όταν η γραμμή ξανανεβαίνει. Τότε το παιδί παχαίνει υπερβολικά. Να προσέξετε γιατί αν αυτό συμβεί στη ηλικία των 6 περίπου ετών, πιθανόν να διαγράφεται μια τάση παχυσαρκίας. Σε αυτή την περίπτωση επιβάλλεται μια επίσκεψη σε διαιτολόγο.

Ο γιατρός μπορεί να μετρήσει την ηλικία των οστών στο παιδί

Αλήθεια: Αν ο γιατρός ανησυχεί για την ανάπτυξη ενός παιδιού, θα ζητήσει χωρίς αμφιβολία από τους γονείς να επισκεφθεί το παιδί έναν ειδικό για να μετρήσει την ηλικία των οστών. Θα εκτιμήσει την οστεοποίηση και τους χόνδρους. Αν, για παράδειγμα, σας πει ότι η ηλικία των οστών είναι δύο ετών ενώ η βιολογική ηλικία του τεσσάρων, αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξή θα κρατήσει σαν να ήταν η βιολογική ηλικία του παιδιού δύο ετών. Άρα η ανάπτυξή θα κρατήσει παραπάνω από το κανονικό!

Μια θεραπεία με χορήγηση κορτιζόνης θα σταματήσει προσωρινά την ανάπτυξή στο παιδί

Αλήθεια: Η κορτιζόνη χορηγείται στα παιδιά για την αντιμετώπιση άσθματος, εκζέματος ή διαφόρων φλεγμονών (στομαχικές ή κυκλοφορικές). Όμως έχει αποδειχτεί ότι η κορτιζόνη (είτε λαμβάνεται συστηματικά είτε σε μορφή σπρέι ή ως αλοιφή) σταματάει την ανάπτυξη του παιδιού κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Προσοχή, αυτό συμβαίνει μόνο σε περιπτώσεις που είναι χρόνια η χρήση (για πολλούς μήνες χωρίς διακοπή) σε ισχυρές δόσεις (από 500 με 800 μικρογραμμάρια την ημέρα). Όταν θα σταματήσει η χορήγηση κορτιζόνης, το παιδί θα μπει ξανά σε φυσιολογική διαδικασία ανάπτυξης. Δυστυχώς, όμως, η χαμένη ανάπτυξη μερικές φορές δεν μπορεί να ανακτηθεί.

Πρέπει οι γονείς να ζυγίζουν το μωρό κάθε μέρα

Ψέμα: Όσον καιρό ήταν το μωρό στο μαιευτήριο, ζυγιζόταν καθημερινά. Όμως δεν είναι καθόλου απαραίτητο να κάνουν το ίδιο οι γονείς στο σπίτι. Η μηνιαία επίσκεψη στον παιδίατρο αρκεί για την παρακολούθηση του βάρους ενός μωρού. Σε μερικές περιπτώσεις, ωστόσο, είναι αναγκαίο οι γονείς να έχουν μια ηλεκτρονική βρεφική ζυγαριά στο σπίτι για να παρακολουθούν αν το μωρό έχει ανακτήσει το χαμένο βάρος μετά τη γέννηση και το μαιευτήριο (βλέπε παραπάνω). Η ποσότητα της τροφής που λαμβάνει ένα μωρό ίσως να μην είναι επαρκής, κυρίως εάν θηλάζει. Γι’ αυτό, θα πρέπει τους δύο πρώτους μήνες της ζωής το μωρό - βρέφος να ζυγίζεται μία φορά την εβδομάδα, την ίδια πάντα μέρα και ώρα. Αν προκύψει κάποιο περιστατικό αρρώστιας που έχει συμπτώματα διάρροιας ή εμετού, είναι σημαντικό να παρακολουθείται το βάρος πολύ αυστηρά. Αν εξαιτίας της αρρώστιας το μωρό παιδί έχασε το 5% του βάρους, τότε συμβουλευτείτε αμέσως το γιατρό: υπάρχει σοβαρή περίπτωση να έχει πάθει το παιδί αφυδάτωση.

Οι πτώσεις ανάπτυξης σε ένα μωρό παιδί σημειώνονται μόνο στο ημερολόγιο του παιδιάτρου

Ψέμα: Αναπόφευκτα ο γιατρός  - παιδίατρος είναι ο πλέον κατάλληλος να αναλύσει αυτές τις πτώσεις (ύψος, βάρος, σωματική διάπλαση) και να διαγνώσει κάποια ανωμαλία. Παρ’ όλα αυτά, η συχνή μέτρηση του παιδιού, η τήρηση ενός ημερολογίου για την πορεία ανάπτυξής του από τους γονείς αποτελεί μια πολύ καλή αντίδραση. Αν παρ’ ελπίδα εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα ανάπτυξης, η διάγνωση θα είναι πολύ πιο εύκολη δείχνοντας απλώς το ημερολόγιο στο γιατρό - παιδίατρο.

Μπορούμε να δώσουμε πρωτεΐνες (ψάρι και κρέας) στο μωρό παιδί από τον τέταρτο μήνα

Ψέμα: Μέχρι τους δέκα πρώτους μήνες της ζωής, το γάλα πρέπει να είναι η βασική τροφή ενός μωρού. Είτε είναι το μητρικό γάλα είτε γάλα φόρμουλα, περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά που χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες ενός μωρού χωρίς να πάθει αβιταμίνωση. Κρέας δίνεται μετά τον 6ο μήνα ενώ το ψάρι προστίθεται στο διαιτολόγιο μετά τον 9ο μήνα, σε πολύ μικρές,  καθορισμένες ποσότητες καθημερινά.

Το ύψος του παιδιού εξαρτάται κι από το ύψος των γονιών του

Αλήθεια και ψέμα: Οι ψηλοί γονείς θα κάνουν ψηλά παιδιά; Οι κοντοί γονείς θα κάνουν κοντά παιδιά; Πιθανότατα ΝΑΙ, αν λάβουμε υπόψη μας τα γονίδια τα οποία κληρονομούνται από τους γονείς. Αν οι γονείς είναι ψηλοί, τότε ίσως το παιδί τους να γίνει ακόμα πιο ψηλό απ’ αυτούς, γιατί τα βασικά γονίδια συσσωρεύονται. Το ίδιο συμβαίνει με τους κοντούς γονείς, αλλά αντίστροφα: το παιδί ίσως να γίνει πιο κοντό από αυτούς. Υπάρχει ένας τρόπος για να υπολογίσετε το ύψος που θα έχει το παιδί σας: προσθέστε το ύψος του πατέρα και της μητέρας (σε εκατοστά), προσθέστε άλλα 13 για τα αγόρια ή αφαιρέστε 13 για τα κορίτσια. Στη συνέχεια το διαιρείτε με το δύο. Όμως προσέξτε, αυτό αποτελεί μόνο μια ένδειξη. Μην ξεχνάτε ότι η κληρονομικότητα κρύβει και κινδύνους: οι ψηλοί γονείς ίσως να έχουν κάποιον πρόγονο (γονείς, παππούδες κλπ.) που να ήταν κοντός, κι αυτό το γονίδιο να κληροδοτηθεί στο παιδί. Επιπλέον, μπορεί το παιδί να «συναντήσει» μερικά περιστατικά στη διαδρομή, όπως μια πρόωρη εφηβεία που διακόπτει την ανάπτυξη πολύ νωρίτερα ή μια χρόνια θεραπεία με κορτιζόνη κι έτσι δε θα έχει το ύψος που θα μπορούσε να έχει. Στην πραγματικότητα, δεν μπορούμε να κάνουμε πρόβλεψη για το ύψος ενός παιδιού πριν μπει στην περίοδο της εφηβείας. Όλα είναι πιθανά, γι’ αυτό κάντε υπομονή...

Ένα μωρό αν δεν είχε μεγάλη ανάπτυξη μέσα στη μήτρα θα είναι δίχως άλλο κοντό

Ψέμα: Για να είμαστε ειλικρινείς, τίποτα δεν μπορεί να μας επιτρέψει να το ξέρουμε από την αρχή. Μερικά μωρά που έχουν γεννηθεί με ύψος κάτω του μέσου όρου (λιγότερο από 47 εκ.), συχνά καλύπτουν αυτή τη διαφορά μετά τα 3 χρόνια ζωής. Από τα υπόλοιπα μωρά, 25% περίπου θα παραμείνουν κοντά και ως ενήλικες σε σύγκριση με το μέσο όρο του πληθυσμού.

Μια αγωγή με βάση την αυξητική ορμόνη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη στο παιδί

Ψέμα: Δεν ξαφνιάζει το γεγονός ότι οι γονείς φοβούνται τη χορήγηση αυξητικής ορμόνης, καθώς στο παρελθόν η ορμόνη που είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη του ανθρώπινου σώματος, η οποία βρίσκεται στη υπόφυση κι έχει χορηγηθεί σε ενέσιμη μορφή σε παιδιά με πάρα πολύ μικρή ανάπτυξη, έχει προκαλέσει μια πάρα πολύ σοβαρή ασθένεια. Όμως τώρα πια δεν υπάρχει κανένας τέτοιος κίνδυνος, αφού η αυξητική ορμόνη κατασκευάζεται αποκλειστικά στα εργαστήρια. Εάν ο γιατρός προτείνει αυτή τη θεραπεία για το παιδί, μην πανικοβληθείτε. Μπορεί να χορηγηθεί πριν την περίοδο της εφηβείας, αλλά ακόμα κι από τις πρώτες εβδομάδες της ζωής, από τη στιγμή που θα διαγνωσθεί η έλλειψη της ορμόνης ανάπτυξης. Αυτή η θεραπεία θα εφαρμοστεί μετά από εξετάσεις αίματος και μόνο σε παιδιά που η ανάπτυξή τους βρίσκεται κάτω από το 75% του μέσου όρου ανάπτυξής σε αυτή την ηλικία. Η αγωγή συνίσταται στη χορήγηση ενέσεων σε καθημερινή βάση που συνήθως συνεχίζονται μέχρι το τέλος της εφηβείας.

Η παροχή της στοργής δεν έχει καμία συνέπεια στην ανάπτυξή ενός παιδιού

Ψέμα: Για να μεγαλώσει σωστά, ένα μωρό παιδί δεν αρκεί μόνο να έχει καλή υγεία και να τρέφεται σωστά. Πρέπει επίσης να παίρνει αγάπη. Ακόμα και στις πολύ σοβαρές ασθένειες, μπορούμε να διακρίνουμε την εμφάνιση μιας παθολογίας του ψυχοσυναισθηματικού νανισμού, που επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ανάπτυξή του. Χωρίς να φτάνετε σε ακραίες καταστάσεις, αρκεί για να επηρεάσει ένα μωρό παιδί ακόμα κι ένα δυνατό συναισθηματικό σοκ (ένας θάνατος, μια αρρώστια στην οικογένεια κλπ.) που προκαλεί μια μικρή καμπή στη σωματική ανάπτυξη, η οποία ευτυχώς είναι προσωρινή!

Νεογέννητο μωρό: Ανάπτυξη μήνα προς μήνα. 0 - 12 μηνών

Γονείς δείξτε το δρόμο στο νεογέννητο μωρό. Ακολουθήστε τις ανάγκες του.  Αυτό το χρόνο η παρουσία των γονιών είναι ιδιαίτερα σημαντική στη ζωή ενός μωρού.

Οι μήνες περνούν, το μωρό αλλάζει.  Ταυτόχρονα αλλάζουν οι ανάγκες, απαιτήσεις, συνήθειες, ικανότητες και τα πράγματα που το ευχαριστούν.  Η σωστή ενημέρωση θα βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα το μωρό.  Όταν ξέρετε τι θα περιμένετε να αντιμετωπίσετε, θα είστε καλύτερα προετοιμασμένη.  Σε καμία περίπτωση μην πιέσετε το μωρό να κάνει περισσότερα πράγματα από αυτά που δείχνει ότι μπορεί. Φροντίστε συγχρόνως να δίνετε στο μωρό συνεχώς ερεθίσματα εξέλιξης.  Ο ρόλος σας είναι δύσκολος, μαγευτικός όπως κάθε τι ανθρώπινο ή φυσικό.

Νεογέννητο μωρό - 1^ος Μήνας ζωής 
Ο  1^ος Μήνας αποτελεί περίοδο πρώτης προσαρμογής.

Το μωρό βλέπει μόνο αχνές σκιές.

Μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του, όταν το πλησιάσετε στα τριάντα τουλάχιστον εκατοστά.

Το μωρό στέφει το βλέμμα του προς εσάς όταν σας ακούει.

Το πρώτο χαμόγελο οφείλεται σε συσπάσεις του προσώπου.

Τα γεύματα αποτελούνται αποκλειστικά από γάλα. Τρώει κάθε τρεις περίπου ώρες, συχνότητα που τηρείται κατά τη διάρκεια της νύχτας.  Δεν είναι σε θέση να στηρίξει το κεφάλι. Προτιμά ακόμη την εμβρυική στάση, έχει σφιγμένες τις γροθιές. Συχνά σφίγγει δυνατά ότι του βάλετε στην παλάμη.

Βρέφος μωρό - 2^ος Μήνας ζωής
Το μωρό αρχίζει να ελέγχει τις κινήσεις των ματιών, τους μυς στο πρόσωπο ενώ μπορεί να ανοιγοκλείνει το στόμα, προσπαθώντας να μιμηθεί την ομιλία των γονιών. Σκάει πιο συνειδητά χαμόγελα.  Τεντώνει κάποτε το κορμάκι. Μπορεί για 1-2 δευτερόλεπτα να στηρίξει το κεφαλάκι αν δοκιμάσετε να το σηκώσετε όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα.  Αν είστε τυχεροί γονείς μπορεί να μη χρειάζεται να το ταΐζετε μέσα στη νύχτα.

Βρέφος μωρό - 3^ος Μήνας ζωής
Το κορμάκι του έχει πια ξεκουλουριαστεί. Τα ποδαράκια, οι παλάμες μένουν απλωμένα και ανοιχτά. Αντιλαμβάνεται, δείχνει περιέργεια για το περιβάλλον.  Αναγνωρίζει το μπουκάλι. Ανασηκώνει το κεφάλι, το οποίο μπορεί πλέον να γυρίζει αριστερά, δεξιά.  Είναι σημαντικό αυτή την εποχή να το φροντίζει ένας μόνο άνθρωπος, ιδανικά εσείς οι γονείς γιατί η εναλλαγή των προσώπων το κουράζει.

Βρέφος μωρό - 4^ος Μήνας
Το μωρό μπορεί πλέον να βάζει δύναμη στα χέρια. Επίσης στηρίζεται στους αγκώνες.  Αλλάζει με ευκολία πλευρό όταν κοιμάται ή όταν είναι ξύπνιο.  Κάθεται αρκετή ώρα στο ριλάξ για να παίξει, του αρέσουν τα χρωματιστά παιχνίδια που κρατάει στα χέρια, τα οποία δεν παραλείπει να βάλει στο στόμα. Με το τρόπο αυτό τα γνωρίσει καλύτερα.  Γελάει πολύ όταν παίζετε. Ζητάει από τους γονείς να το παίρνουν αγκαλιά.

Βρέφος μωρό - 5^ος Μήνας
Το μωρό αναγνωρίζει πια όλα τα μέλη της οικογένειας. Τους χαμογελάει συνειδητά, ενώ μπορεί να κλάψει σε αγνώστους ή να αισθανθεί αναστάτωση ή φόβο.  Εδώ αρχίζει η περίοδος απογαλακτισμού. Την ίδια ώρα ξεκινά η γνωριμία με τις κρέμες. Μια πολύ αγαπημένη συνήθεια θα γίνει να πιάνει τα ποδαράκια, να τα φέρνει στο στόμα όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα ή ακόμη όταν κάθεται.

Βρέφος μωρό - 6^ος Μήνας
Από αυτή την ηλικία δυσαρεστείται όταν το ξαπλώνετε. Προτιμά να μένει καθιστό. Το μωρό στηρίζει λίγη ώρα το σώμα αλλά η πλατούλα είναι ακόμη καμπουριασμένη. Μετά από λίγο γέρνει μπροστά και ξαπλώνει.  Γελά, κλαίει, βγάζει άναρθρες κραυγές. Αρχίζουν οι ενοχλήσεις για τα πρώτα δοντάκια.

Βρέφος μωρό - 7^ος Μήνας 

Το μωρό αποκτάει την ευχέρεια να κρατάει από ένα διαφορετικό αντικείμενο στο κάθε χέρι. Αν του πέσει κάτι το αναζητά και ψάχνει να το βρει.  Η σιελόρροια συνεχίζονται. Τα ούλα του είναι ερεθισμένα.  Γονείς βρείτε παιχνίδια που μπορεί να δαγκώνει και να παρηγορείται.  Συνήθως τα μωρά αυτής της ηλικίας δείχνουν έντονα την αγάπη τους για το νερό. Πλατσουρίζουν ευτυχισμένα όταν τα κάνετε μπάνιο.

Βρέφος μωρό - 8^ος Μήνας
Αναγνωρίζει το όνομά του, κάνει προσπάθειες για να φάει χωρίς βοήθεια. Αρχίσει να μπουσουλάει προς τα εμπρός - πίσω, πηγαίνοντας σε όλα τα πιθανά σημεία του σπιτιού.  Όταν το κρατάτε όρθιο επάνω στα γόνατά, το μωρό τινάζεται, χορεύει ενθουσιασμένο, δοκιμάζοντας τη δύναμη και την αντοχή των ποδιών του.  Η διατροφή περιλαμβάνει μερίδες από πρωτεΐνες, γαλακτοκομικά, φρέσκα φρούτα και λαχανικά.

Βρέφος μωρό - 9^ος Μήνας
Το μωρό αντιλαμβάνεται τις έννοιες «μαμά», «μπαμπάς». Κινεί με ακρίβεια τα χέρια, χρησιμοποιεί μεμονωμένα τα δάχτυλά, συγκεντρώνει με μεγαλύτερη ευκολία την προσοχή του στα παιχνίδια. Αρχίζει να μιμείται όσο μπορεί τις λέξεις που υποδυνκνύονται από τους γονείς.  Σε αυτή τη φάση προετοιμάζεται να περπατήσει. Το μωρό έρχεται μπουσουλώντας προς το μέρος σας.

Βρέφος μωρό - 10^ος Μήνας
Το μωρό καταλαβαίνει κάποιες λέξεις που του λέτε, ξέρει να χτυπάει παλαμάκια, να κρατάει κάποιο αντικείμενο στο χέρι, να χαιρετάει, να στέλνει φιλάκια.  Κρατάει μόνο το ποτηράκι για να πιει. Γαντζώνεται σε έπιπλα για να στηριχτεί στα πόδια του.  Αν το κρατήσετε όρθιο κάνει μερικά βηματάκια χωρίς όμως να ισορροπήσει σωστά.

Βρέφος μωρό - 11^ος Μήνας
Σηκώνεται εύκολα όρθιο χωρίς βοήθεια. Επιχειρεί τα πρώτα βήματα καθώς στηρίζεται στα έπιπλα.  Πέφτει, ξανασηκώνεται μόνο του. Σε αυτή τη φάση τα πιο ζωηρά μωρά χρειάζονται επίβλεψη γιατί εύκολα χτυπούν λόγω κακής ισορροπίας.  Επιλέγει παιχνίδια. Είναι πιο κοινωνικό, συνεργάσιμο. Μαθαίνει να προσφέρει κάτι αν το ζητήσετε.

Βρέφος μωρό - 12^ος Μήνας
Οι πρώτες λέξεις, που είναι πολύ σημαντικές στην καθημερινότητά, κάνουν την εμφάνισή τους.  Παίζει με παιχνίδια που τα σέρνει ή τα τραβάει.  Πολλά μωρά έχουν ήδη περπατήσει αλλά χρειάζονται ακόμη βοήθεια, ενθάρρυνση και προτροπή.  Έχετε πια σταματήσει να μαγειρεύετε ειδικά για το μωρό, το οποίο μασουλάει με ευκολία τις μικρές μπουκιές του.  Η οδοντοφυΐα συνεχίζεται. Συνήθως έχουν κάνει την εμφάνισή τους έως οκτώ δοντάκια.

Τα πρώτα δοντάκια του μωρού: συμπτώματα και φροντίδα

Σημάδι ανάπτυξης και εξέλιξης, τα δοντάκια του μωρού σας δε φέρουν μόνο εκνευρισμό. Κάνουν και το χαμόγελό του ακόμη πιο παιχνιδιάρικο !
Να περιμένετε την πρώτη εντυπωσιακή εμφάνιση γύρω στον έκτο μήνα, χωρίς όμως αυτό να είναι κανόνας, μιας και υπάρχουν μωρά που γεννιόνται με δόντια και άλλα που φτάνουν να ξεπεράσουν τον ένα χρόνο και να μην ξεκινήσει ακόμη η οδοντοφυΐα τους. Οι λόγοι είναι συνήθως κληρονομικοί και δεν εμπνέουν καμία ιδιαίτερη ανησυχία. Γενικά, τα είκοσι συνολικά δοντάκια του παιδιού θα χρειαστούν τρία χρόνια περίπου για να εμφανιστούν.

Τα πρώτα συμπτώματα
Τα περισσότερα μωρά υποδέχονται τα πρώτα τους δοντάκια με γκρίνια και πολλά σάλια. Αυτά είναι στην πραγματικότητα τα μόνα συμπτώματα κι όχι ένδειξη πυρετού, όπως εσφαλμένα πολλοί γονείς πιστεύουν.
Όπως καταλαβαίνετε, η γκρίνια των μωρών δεν είναι αδικαιολόγητη καθώς η ενόχληση και ο ερεθισμός που νιώθουν στα ούλα τους τα κάνουν να διαμαρτύρονται λιγότερο ή περισσότερο έντονα. Υπάρχουν βεβαίως και τα τυχερά μωρά που δεν ενοχλούνται καθόλου και απλώς παρουσιάζουν έντονη σιελόρροια. Όποια ταλαιπωρία πάντως κι αν υποστείτε μαζί με το μωρό σας, να θυμάστε πως πρόκειται για μια απολύτως φυσιολογική διαδικασία η οποία δεν απαιτεί περισσότερες από μερικές ημέρες φροντίδας και υπομονής.

Απαραίτητες φροντίδες
Εφοδιαστείτε με αρκετές σαλιάρες και δώστε στο μωράκι σας ασφαλή αντικείμενα ή ειδικά λαστιχένια παιχνιδάκια που προορίζονται για την περίοδο της οδοντοφυΐας και αφήστε το να δαγκώνει και να μασουλάει. Η ανακούφιση που νιώθει εκείνη τη στιγμή είναι μεγάλη και παρηγορητική. Δοκιμάστε επίσης να τρίψετε με το δάχτυλο σας τα ερεθισμένα του ούλα και καταφύγετε σε φάρμακα και παυσίπονα μόνο εάν το πρόβλημα είναι έντονο και αφού έρθετε σε συνεννόηση με το γιατρό σας. Εάν παρατηρήσετε πως η ενόχληση και οι διαμαρτυρίες του μωρού είναι παρατεταμένες χωρίς να εμφανίζεται τελικά το δοντάκι, ψάξτε για κάποια μελανή διόγκωση στα ούλα του. Συνήθως πρόκειται για έγκλειστο δόντι που δυσκολεύεται και χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να βγει. Ο παιδίατρος σας θα κρίνει εάν και πότε θα πρέπει να επισκεφτείτε οδοντίατρο γι’ αυτό το λόγο.

Η πρώτη οδοντόβουρτσα 
Καθώς μπαίνει σιγά-σιγά στον κόσμο των μεγάλων και πλέον διαθέτει αρκετά δοντάκια, το μωρό σας πρέπει να μυηθεί και στα μυστικά της υγιεινής του στόματος. Φροντίστε να σας παρακολουθεί συχνά όταν εσείς πλένετε τα δόντια σας και μην αργήσετε να του δώσετε τη δική του οδοντόβουρτσα ώστε να προσπαθήσει να σας μιμηθεί. Αφήστε το να προσπαθήσει μόνο του, αφού έχετε από πριν καθαρίσει εσείς τα δοντάκια του, και μη αμελείτε την υγιεινή των ούλων και την απομάκρυνση των βακτηριδίων, ακόμη κι αν δεν έχουν φυτρώσει τα δόντια. Οι κανόνες υγιεινής διατροφής, επίσης πρέπει από τώρα να μπουν σε εφαρμογή. Αποφεύγετε τη ζάχαρη στα ροφήματα και στα φαγητά του, τις καραμέλες, τα μπισκότα και τις σοκολάτες. Προσέξτε πολύ επίσης τα φάρμακα και τα σιρόπια τα οποία αν και δίνετε για καλό, κάνουν πολύ κακό στα δοντάκια του μωρού, καθώς είναι ιδιαίτερα γλυκά και κολλώδη.

Οδοντοφυία: τα πρώτα δόντια του παιδιού και η αντιμετώπισή τους

Πότε εμφανίζονται τα πρώτα δόντια στο παιδί;
Τα πρώτα δόντια εμφανίζονται στην ηλικία των 4-7 μηνών. Υπάρχουν όμως παιδιά που θα γιορτάσουν τα πρώτα τους γενέθλια και δεν θα έχουν ούτε ένα δόντι, ενώ άλλα μπορεί να αποκτήσουν το πρώτο τους δόντι ενωρίτερα από την ηλικία των 4 μηνών ή ακόμη και να έχουν δόντι από την μέρα της γέννησης τους. Τα δόντια που θα εμφανιστούν πρώτα είναι οι δυο κάτω μέσοι τομείς (δυο δόντια στην μέση ακριβώς της κάτω σιαγόνας).

Και αν εμφανιστούν πρώτα τα πάνω δόντια;
Πολλοί γονείς πιστεύουν πως αν το παιδί τους εμφανίσει τα πρώτα δόντια στην πάνω σιαγόνα κάτι κακό θα του συμβεί. Μην ανησυχείτε και δε σημαίνει τίποτα απολύτως. Άλλοι γονείς πιστεύουν πως όσο πιο γρήγορα εμφανίσει τα δόντια του το μωρό, τόσο πιο έξυπνο θα γίνει. Ούτε και αυτό ισχύει, άρα αν αργήσει το παιδί σας να εμφανίσει τα πρώτα του δόντια, μην ανησυχείτε. Πολλοί γονείς ζητούν από τον γιατρό να εξετάσει το παιδί και να τους πει αν είναι καιρός να εμφανιστούν τα πρώτα δόντια. Ο καλύτερος τρόπος είναι να βάλετε το χέρι σας πάνω στα ούλη του παιδιού. Αν αισθάνεστε κάτι σκληρό, τότε σημαίνει ότι από κάτω είναι το δόντι.

Πόσα δόντια θα αποκτήσει το παιδί μου;
Στην ηλικία των 2.5 χρόνων το παιδί σας θα αποκτήσει όλα τα νεογιλά του δόντια, αυτά που εσείς ονομάζετε τα πρώτα του δόντια. Αυτά είναι συνολικά 20. Ένα με δυο μήνες από την εμφάνιση των πρώτων κάτω δοντιών θα εμφανιστούν τα τέσσερα πάνω μπροστινά δόντια (τομείς). Ένα μήνα αργότερα θα εμφανιστούν οι κάτω πλάγιοι τομείς και στη συνέχεια θα κάνουν την εμφάνιση τους οι γομφίοι, τα δόντια που αλέθουν την τροφή. Οι κυνόδοντες (τα μυτερά δόντια) της κάτω σιαγόνας, εμφανίζονται στην ηλικία περίπου των 16 μηνών, ενώ λίγο αργότερα εμφανίζονται οι κυνόδοντες της πάνω σιαγόνας. Έτσι στην ηλικία των 2.5-3 χρονών το παιδί σας θα έχει 20 δόντια, δέκα για κάθε σιαγόνα. Κάθε σιαγόνα έχει 4 τομείς, 2 κυνόδοντες και 4 γομφίους. Αν το παιδί σας αργοπορεί σημαντικά στην εμφάνιση των δοντιών του τότε πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Πως θα αντιμετωπίσω την ανησυχία των δοντιών;
Όταν το παιδί σας θα αρχίσει να βγάζει δόντια τότε πολύ πιθανό να είναι ανήσυχο, να τρέχουν τα σάλια του και να θέλει συνεχώς να μασά κάτι. Το παιδί μπορεί επίσης να παρουσιάσει ελαφρό πυρετό και μερικές διάρροιες, συμπτώματα που παλαιότερα δεν πιστεύαμε ότι οφείλονται στα δόντια. Εάν όμως ο πυρετός είναι ψηλός, δεν είναι από τα δόντια και πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό του παιδιού. Επίσης η σιελόρροια δεν είναι αποτέλεσμα της οδοντοφυίας, αλλά γιατί οι σιελογόνοι αδένες παράγουν αρκετό σάλιο που δεν προλαβαίνει το μωρό να το καταπίνει. Απλά λοιπόν η σιελόρροια και η οδοντοφυία γίνονται στον ίδιο χρόνο χωρίς να έχει σχέση το ένα με το άλλο. Ακολουθούν μερικές πρακτικές συμβουλές για το πως μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα πιο πάνω προβλήματα.

• Σκουπίζετε τα σάλια από το πρόσωπο του παιδιού σας, γιατί μερικές φορές μπορεί να προκαλέσουν κάποιο εξάνθημα στο πρόσωπο.

• Δώστε στο παιδί σας κάτι σκληρό να βάζει στο στόμα του. Υπάρχουν αρκετά στην αγορά αλλά αποφύγετε αυτά που έχουν υγρό στο εσωτερικό τους, γιατί αν σπάσουν πιθανό το υγρό να μην είναι ασφαλές για το παιδί σας. Επίσης πρέπει να μην είναι πολύ μικρά έτσι ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να το καταπιούν.

• Εάν είναι πολύ ανήσυχο μπορεί να του δώσετε κάποιο παυσίπονο που περιέχει παρακεταμόλη.

• Κυκλοφορούν στα φαρμακεία διάφορες αλοιφές που τοποθετούνται στα ούλη για να ανακουφίζεται το παιδί. Αυτά αλείφονται στα ούλη και δεν απαλύνουν ουσιαστικά τον πόνο, γιατί ο πόνος προέρχεται μέσα από τα ούλη ενώ αυτά αλείφονται στην επιφάνεια. Αν θέλετε όμως να τα χρησιμοποιήσετε, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Νεογέννητο μωρό - Φυσιολογική ανάπτυξη: Κινητικότητα, κοινωνικότητα, αντίληψη, ακοή, ομιλία

Οι πληροφορίες - γνώσεις που ακολουθούν δεν υποκαθιστούν με κανένα τρόπο τις τακτικές επισκέψεις στον Παιδίατρο ο οποίος παρακολουθεί τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός παιδιού (Νεογέννητο, βρέφος, μωρό, παιδί, έφηβος). Κάθε παιδί είναι ένα ξεχωριστό άτομο. Δε μοιάζει με κανένα άλλο. Η ανάπτυξη του παιδιού δεν μπαίνει σε αυστηρά χρονικά όρια. Μπορεί ένα παιδί να υστερεί λίγο στην ανάπτυξη του λόγου αλλά να είναι πιο μπροστά όσον αφορά την κινητικότητα ή το αντίθετο. Αν όμως απασχολεί τους γονείς οτιδήποτε σχετικά με τη φυσιολογική ανάπτυξη ενός παιδιού, πρέπει αμέσως να συμβουλευτούν τον παιδίατρο.

Κινητικότητα - Νεογέννητο μωρό

1. Όταν το νεογέννητο μωρό είναι μπρούμυτα, το πρόσωπο είναι γυρισμένο στο πλάι, τα πόδια είναι μαζεμένα στην κοιλιά και έχει το κωλαράκι ανυψωμένο. Στο τέλος του πρώτου μήνα σηκώνει το κεφάλι πάνω από το κρεβάτι.
2. Τα δάχτυλα των χεριών ενός νεογέννητου μωρού είναι συνήθως κλειστά.
3. Γυρίζει το κεφάλι δεξιά - αριστερά.

4. Τα πόδια του νεογέννητου παιδιού δεν μπορούν να σηκώσουν βάρος.

Κοινωνικότητα, Αντίληψη - Νεογέννητο μωρό

1. Το νεογέννητο μωρό προτιμά τα ανθρώπινα πρόσωπα, όμως δεν προσηλώνει το βλέμμα.
2. Τέλος του πρώτου μήνα το νεογέννητο μωρό προσηλώνει τα μάτια στην μητέρα, όταν αυτή του μιλά.

Ακοή, Ομιλία - Νεογέννητο μωρό

1. Ανοιγοκλείνει τα βλέφαρα όταν ακούει έντονους θορύβους.
2. Το νεογέννητο μωρό τρομάζει με δυνατό θόρυβο.
3.  Ξυπνά με τους πολύ δυνατούς θορύβους.

Χρήσιμες συμβουλές προς γονείς

• Γονείς, μιλάτε όσο περισσότερο μπορείτε στο νεογέννητο μωρό. Η ανάπτυξη ενός νεογέννητου μωρού έχει άμεση σχέση με τα ερεθίσματα που παίρνει από το περιβάλλον. Ένα απλό χάδι δίνει τα κατάλληλα ερεθίσματα στον εγκέφαλο του νεογέννητου μωρού.
• Ελέγχετε το μωρό κάθε φορά που είναι ανήσυχο. Μήπως κρυώνει, είναι βρεγμένο, πεινά ή απλά κλαίει γιατί χρειάζεται την αγκαλιά σας.
• Για να μπορέσετε να δώσετε όσα περισσότερα γίνεται στο μωρό, εξασφαλίστε πρώτα τη δική σας ξεκούραση. Κατεβάστε το τηλέφωνο όταν το μωρό κοιμηθεί και ξεκουραστείτε. Πηγαίνετε μια βόλτα με το νεογέννητο μωρό.

Λεχώνα. Γιατί η λεχώνα πρέπει να σαραντήσει για να βγει από το σπίτι

Πολλές γυναίκες σήμερα στην χώρα μας συνεχίζουν να τηρούν την μακρά θρησκευτική παράδοση της παραμονής του βρέφους στο σπίτι για τις πρώτες σαράντα ημέρες μετά την γέννησή του. Σύμφωνα με την πατροπαράδοτη αυτή πρακτική, το νεογέννητο φτάνει στο σπίτι από το μαιευτήριο και βγαίνει έξω από αυτό πολύ αργότερα, μόλις σαραντήσει. Πόσο θετική είναι αυτή η πρακτική για την σημερινή μητέρα, το βρέφος και τον θηλασμό;
Οι περισσότερες παραδοσιακές πρακτικές έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα κοινωνικών αναγκών σε κάποια ιστορική περίοδο, στην προσπάθεια να βοηθηθεί η οικογένεια εκείνης της εποχής. Στα παλιότερα χρόνια, η νεογνική θνησιμότητα ήταν υψηλή, οι σοβαρές λοιμώξεις πολύ συχνές, εμβόλια δεν υπήρχαν και η ιατρική φροντίδα του νεογέννητου υστερούσε. Η κοινωνία λοιπόν με την πρακτική του σαραντίσματος προσπαθούσε να προστατέψει μητέρα και βρέφος από περιγεννητική θνησιμότητα και νοσηρότητα. Παράλληλα, αυτό που λέμε σπίτι ήταν κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που εννοούμε σήμερα. Παλιά το σπίτι ήταν «μεγάλο», περιλάμβανε ένα εκτεταμένο υποστηρικτικό δίκτυο για την καινούργια μητέρα, από μαμάδες, γιαγιάδες, θείες, φίλες και γειτόνισσες. Οι πρώτες έξι εβδομάδες της ζωής του μωρού παρείχαν λοιπόν την ευκαιρία στην λεχώνα να εστιάσει στο μωρό και στις ανάγκες του, απολαμβάνοντας παράλληλα άφθονη πρακτική υποστήριξη από τον περίγυρό της. Πολύ περισσότερες γυναίκες γύρω από την καινούργια μάνα είχαν εμπειρίες θηλασμού και της δίδασκαν τα μυστικά και την τέχνη του θηλασμού σε αυτό το χρονικό διάστημα. Τέλος, ο κοινωνικός ρόλος της μητέρας ήταν τελείως διαφορετικός: δεν υπήρχαν σημαντικές ανάγκες και απαιτήσεις για να παραμείνει η γυναίκα κοινωνικά, οικονομικά και επαγγελματικά ενεργή. Ο παραδοσιακός ρόλος της μάνας εμπεριείχε την απομόνωσή της στα του σπιτιού.

Τι συμβαίνει σήμερα; 
Πάρα πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Η περιγεννητική νοσηρότητα και θνησιμότητα είναι μικρή. Το μωρό των λίγων εβδομάδων δεν κινδυνεύει σημαντικά να νοσήσει σοβαρά εάν βγει εκτός σπιτιού, τηρουμένων των λογικών προφυλάξεων. Το σπίτι για πολλές οικογένειες, ιδιαίτερα στις πόλεις, έχει στενέψει πολύ. Υπάρχουν πολλά ζευγάρια που φέρνουν το νεογέννητό τους σε διαμερίσματα - κλουβιά, μακριά από συγγενείς, φίλους ή χωρίς γνωστούς γείτονες. Η σημερινή μητέρα από την άλλη δεν συμβιβάζεται με τον παραδοσιακό αποκλειστικό ρόλο της μάνας, αλλά έχει μια δουλειά στην οποία αργά ή γρήγορα θέλει και πρέπει να επιστρέψει, μια κοινωνική ζωή που δεν θέλει εγκαταλείψει, μία ανεξαρτησία που φοβάται ότι θα διακινδυνέψει με τον καινούργιο ρόλο της μητέρας και τροφού του παιδιού της. Ο ελάχιστος στενός της περίγυρος δεν διαθέτει συνήθως εμπειρίες θηλασμού. Το αντίθετο, συχνά της μεταδίδει την κουλτούρα του μπιμπερό, με αποτέλεσμα κατά τις πρώτες εβδομάδες η λεχώνα να αμφισβητείται, να κλονίζεται στο έργο της του θηλασμού. Πολλές φορές κατά την διάρκεια των κρίσιμων για τον θηλασμό πρώτων εβδομάδων βιώνει την σύγχυση, μέσα σε ένα αντίξοο για το θηλασμό περιβάλλον και χωρίς αξιόπιστη επαγγελματική και μη στήριξη.
Οι λανθασμένες οδηγίες και πρακτικές του μαιευτηρίου – το σύνηθες για τον θηλασμό στην Ελλάδα – της δίνουν τυπικά ένα κακό ξεκίνημα με τον θηλασμό. Η επίσης τυπική οδηγία να επισκεφτεί ειδικό μόλις σαραντήσει το μωρό της – και όχι μέσα σε 72 ώρες, όπως συνιστούν οι διεθνείς επιστημονικοί οργανισμοί όπως η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία – γίνεται το κερασάκι στην τούρτα του αποθηλασμού. Η εθνική μελέτη θηλασμού το 2009, αντιπροσωπευτική από όλη την επικράτεια, έδειξε ότι ενώ 90% των μητέρων ξεκινούν να θηλάζουν το παιδί τους, στο τέλος του πρώτου μήνα μόνο 60% των μητέρων συνεχίζουν να θηλάζουν έστω και μη αποκλειστικά. Αυτή η τραγική πτώση έχει πολλές αιτίες, κάποιες από τις οποίες έχουν να κάνουν με την κακή αρχή στα μαιευτήρια, αλλά σημαντική αιτία κατά την γνώμη μου είναι και η προσκόλληση σε πρακτικές που υπηρετούσαν άλλα ιστορικά πλαίσια, σε πρακτικές που οδηγούν μητέρες να συνδέσουν τον θηλασμό όχι με προσωπική απελευθέρωση αλλά με δυσβάσταχτο περιορισμό.
Μία σύγχρονη γυναίκα, που σύντομα διαπιστώνει ότι το μωρό έχει μεγάλες απαιτήσεις από το χρόνο της, από την ενέργειά της, από το σώμα της. Μία σύγχρονη γυναίκα που, στην προσπάθειά της να «προστατεύσει» το μωρό της όπως της έχουν πει, καταλήγει απομονωμένη, σε φτωχό, μονότονο περιβάλλον, να θηλάζει και να αλλάζει πάνες όλη μέρα, μια γυναίκα που είχε συνηθίσει να διεκδικεί προσωπικές επιτυχίες, που τώρα για πρώτη φορά στην ζωή της νιώθει εγκλωβισμένη, ανήμπορη, σε απομόνωση. Και ακούει από το τηλέφωνο την φίλη της που έδωσε στο δικό της νεογέννητο μπουκάλι και πήγε για καφέ, που άφησε το βράδυ το μωρό στην πεθερά της και εκείνη κοιμήθηκε ήσυχα με τον σύζυγό της. Αυτές είναι οι συγκρούσεις που η μητέρα που επιθυμεί να θηλάσει σήμερα βιώνει, και πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας σε λανθασμένες νοοτροπίες που διαιωνίζουν τα αυθαίρετα σχήματα: η εύκολη ζωή με μπιμπερό, η δύσκολη ζωή με θηλασμό..
Δεν θα έπρεπε λοιπόν να είναι έτσι. Η σημερινή μητέρα που θηλάζει πρέπει να είναι και είναι φεμινίστρια, δεν είναι γυναίκα που αποφάσισε να αποσυρθεί στο παρελθόν. Το μωρό της έχει δικαίωμα να γνωρίσει τον κόσμο μέσα από τα μάτια της. Η γυναίκα έχει δικαίωμα να μοιραστεί τον κόσμο της με την καινούργια ύπαρξη και όχι να περιορίσει τον κόσμο της εξαιτίας της ύπαρξης αυτής. Το νεογέννητο και ο θηλασμός πρέπει να είναι αφορμή για την αποκάλυψη ενός ευρύτερου, όμορφου κόσμου για την μητέρα, όχι για τον εγκλεισμό της.

Τι να προσέξετε όταν αποφασίσετε να βγείτε έξω με το παιδί σας 
Η πρακτική της παραμονής του βρέφους στο σπίτι για τις πρώτες σαράντα ημέρες πρέπει να αντικατασταθεί με μια λογική, απλή προσέγγιση, προσαρμοσμένη στις σύγχρονες ανάγκες. Το αν, πότε και για πόσο θα βγει εκτός σπιτιού ένα νεογέννητο είναι καλό να γίνει συνάρτηση πολλών πραγματιστικών παραγόντων: ένας σταθερός καιρός, χωρίς οξέα καιρικά φαινόμενα, όπως έντονη βροχή, χιόνι, αέρας, πολύ κρύο ή καύσωνας. Μία σωστή προφύλαξη του μωρού ως προς το ντύσιμό του, με ιδιαίτερη προσοχή στο κεφαλάκι του. Μία σωστή προφύλαξη στις επαφές του μωρού: βόλτα σε ανοιχτούς χώρους, όχι συγχρωτισμός, όχι στενή επαφή με άγνωστα πρόσωπα – πολλά φιλιά κλπ - , μακριά από ασθενείς και κρυωμένους, μακριά από νήπια που πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό και κολλούν συνεχόμενες ιώσεις. Ένα ενδιαφέρον για την ψυχολογία της μητέρας, που πρέπει να αλλάξει παραστάσεις για να πάρει δύναμη και να συνεχίσει. Και μια προσπάθεια να προστατευτεί ο θηλασμός ως μακρόχρονο αγαθό υγείας: όχι μπιμπερό και πιπίλες στο μωρό κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του, φροντίδα από την μητέρα του και όχι κυρίαρχη φροντίδα από άλλα πρόσωπα.
Η λεχώνα που ακολουθεί την λογική προσέγγιση δεν φοβάται να συνεχίσει την ζωή της από εκεί που την άφησε πριν την εγκυμοσύνη και τον τοκετό. Δεν φοβάται να φροντίσει το μικρό της οπουδήποτε και οποτεδήποτε, θηλάζοντάς το σε δημόσιο χώρο εάν χρειάζεται. Προσφέρει πολύτιμες εικόνες και παραστάσεις θηλασμού με αυτόν τον τρόπο σε νεότερες γυναίκες και σε μικρά κορίτσια που βλέπουν το θηλασμό ενός νεογέννητου. Αναζητά από νωρίς έγκαιρη, έγκυρη και τακτική εκτίμηση του θηλασμού, της υγείας της δικής της και του μωρού της, από ειδικό με γνώσεις στη γαλουχία, χωρίς απαραίτητα να πρέπει να τον φέρει στο σπίτι της με αυξημένο οικονομικό κόστος. Προσπερνάει έτσι τις σκοπέλους που οδηγούν τρεις στις δέκα ελληνίδες να σταματούν το θηλασμό μέσα στις πρώτες εβδομάδες, πολλές από τις οποίες οδηγούνται σε αυτόν τον δρόμο γιατί έλαβαν την λανθασμένη οδηγία να αναζητήσουν βοήθεια «αφού το παιδί σαραντήσει». Η λεχώνα που ακολουθεί την λογική προσέγγιση έχει μικρότερη πιθανότητα να υποφέρει από επιλόχεια κατάθλιψη, από ένα προσωπικό και κοινωνικό σοκ. Πηγαίνει με το μωρό της σε συναντήσεις του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδας ή σε κοινωνικούς χώρους μαζί με άλλες λεχώνες, πράγμα θεμελιώδες για την τόνωση της αυτοπεποίθησής της και των γνώσεών της σε σχέση με το θηλασμό. Και έχει ένα μωρό που είναι περισσότερο ευχαριστημένο, που με τις βόλτες, την άφθονη αγκαλιά και το τάισμα στο στήθος κατά δική του απαίτησή γίνεται βολικό, αναπτύσσεται ραγδαία ψυχοκινητικά με τις αυξημένες παραστάσεις από τον έξω κόσμο, πάσχει λιγότερο από κολικούς, νιώθει την ευχαρίστηση της μητέρας του και ηρεμεί.
Εάν έχετε ένα μωρό τριών εβδομάδων, πηγαίνετε καλά με τον θηλασμό, νιώθετε ότι έχετε άφθονη υποστήριξη από τους κοντινούς σας ανθρώπους και θέλετε να κρατήσετε το παραδοσιακό σαρανταήμερο μέσα στο σπίτι, κάντε το, δεν υπάρχει πρόβλημα. Εάν όμως έχετε ένα μωρό τριών εβδομάδων, ο θηλασμός σάς έχει φτάσει στα όριά σας, έχετε ξεχάσει πως είναι να βλέπετε έναν άνθρωπο, έχετε χάσει τις μέρες, σκέφτεστε να δώσετε μπουκάλι στο παιδί για να βγείτε λίγο έξω ή και να τα παρατήσετε, τότε κάντε την κίνηση, τηρήστε λογικές προφυλάξεις και βγείτε μαζί με το μωρό σας για λίγο στον καθαρό αέρα: Μπορεί να κάνει όλη την διαφορά.